Według źródeł, które w przypadku Kalwarii Pakoskiej wypowiadają się w sposób jednoznaczny, pomysł utworzenia w Pakości Nowej Jerozolimy pochodzi od proboszcza tego miasta, księdza Alberta (niektóre źródła podają Adalbeta, Woyciecha) Kęsickiego. Okres jego przybycia i posługi duszpasterskiej w parafii pakoskiej zbiega się z zakończeniem kontrowersji międzywyznaniowych w mieście.

Proboszcz, przedstawiony w kronice klasztornej jako gorliwy duszpasterz, w celu umocnienia pobożności wiernych, ożywienia i rozwinięcia kultu Ukrzyżowanego, w 1628 roku wyznaczył, na podstawie dzieła Adrychomiusza, ścieżki odwzorowujące szlaki jerozolimskie a drewnianymi krzyżami oznaczył miejsca poszczególnych stacji. On to, wiosną 1628 roku, odprawił pierwsze nabożeństwo. 

Pomysł takiej formy pobożności od razu spodobał się właścicielom miasta tak bardzo, że podarowali własne tereny, na których dokonywała się celebracja. Darowizna dotyczyła zarówno miejsc, na których znajdowały się krzyże, wraz z otaczającymi je placami, jak i wolnych przejść między poszczególnymi stacjami.

W celu zapewnienia ochrony prawnej fundacji, a także by otrzymać zatwierdzenie tej formy kultu, ksiądz Kęsicki zwrócił się do arcybiskupa gnieźnieńskiego, który to, dokonawszy oceny przypadku i skontrolowawszy dokumenty darowizny, oficjalnym pismem datowanym 5 marca 1631 roku, potwierdził fundację Kalwarii w Pakości.

W ciągu pierwszych 4 lat istnienia kalwarii jej jedynym budowniczym, promotorem i opiekunem był ks. Albert Kęsicki. Sytuacja zmieniła się wraz z przybyciem do Pakości Zakonu Braci Mniejszych Reformatów.