Kalwaria to Sanktuarium Męki Pańskiej w plenerze, zespół kaplic będących niejednokrotnie kopiami Sanktuariów jerozolimskich i dróżek odwzorowujących dwie tamtejsze drogi: Drogę Pojmania i Drogę Męki.

   Początki fenomenu kalwaryjskiego w Europie datowane są na koniec XV wieku, chociaż jego pierwsze oznaki zauważyć można już wcześniej, w czasie średniowiecznych krucjat (to z tego okresu pochodzą różnego rodzaju konstrukcje, przedstawienia czy odwzorowania miejsc świętych. Wspomnieć tutaj należy kopie Grobu Pańskiego, Góry Kalwarie na których ustawiano krzyż oraz figury Matki Bożej i św. Jana, albo Trzy krzyże).

   Najbardziej dynamiczny rozwój fundacji kalwaryjskich ma miejsce w czasie kontrreformacji, kiedy to zostały zbudowane najpotężniejsze sanktuaria kalwaryjskie, stając się w ten sposób narzędziem katolickiego oddziaływania przeciwko ruchom protestanckim.

    Polska, Włochy, Hiszpania, Portugalia, Niemcy, Austria, Słowacja i Węgry są krajami europejskimi, w których znajdowało się najwięcej fundacji kalwaryjskich.

W Polsce istnieje lub istniało około 20 kalwarii tzw. większych, przy czym najstarsze z nich to:

• Kalwaria Zebrzydowska, ufundowana w 1608 roku,
• Kalwaria Pakoska, ufundowana w 1628 roku,
• Kalwaria Wejherowska, ufundowana w 1648 roku.